Program Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich
Program Zdrowe Miasta został wprowadzony w 1988 r. przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w celu realizacji na poziomie lokalnym strategii „Zdrowie dla wszystkich” poprzez poprawę warunków zdrowotnych w miastach, tzn. stanu środowiska i zdrowia mieszkańców.
Według Światowej Organizacji Zdrowia, Zdrowe Miasto oznacza proces, a nie jego wynik. Zdrowe Miasto to niekoniecznie to, które uzyskało określony status zdrowotny. „Zdrowe miasto” to takie, które stawia problemy zdrowotne na należnym im miejscu i dąży do poprawy aktualnej sytuacji. Każde miasto może być „zdrowe”, jeżeli tylko postanowi nim być oraz posiada struktury i działania ukierunkowane na poprawienie zdrowia.
Polska jest jednym z krajów Europy o wysoce niekorzystnych wskaźnikach środowiskowych, zdrowotnych i demograficznych. Medycyna naprawcza nie jest w stanie w pełni zapewnić polepszenia zdrowotności i zmniejszenia zachorowalności społeczeństwa. Jest to możliwe jedynie poprzez podjęte przez całe społeczeństwo, kompleksowe działania w zakresie promocji zdrowia. Dlatego wiele miast i gmin naszego kraju zainteresowanych jest programem „Zdrowe Miasta”, widząc w nim szansę na zintensyfikowanie działań prozdrowotnych.
Do Polski Program Zdrowych Miast trafił na początku lat 90. W 1991 r. powstała Polska Sieć Zdrowych Miast. Dwa lata później Sieć przekształciła się w Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich, które zostało zarejestrowane w czerwcu 1993 r. w Sądzie Wojewódzkim w Łodzi. Siedziba Stowarzyszenia mieści się w Łodzi. Organizacja skupia miasta i gminy, których Rady Miejskie i Gminne, akceptując Statut, podjęły uchwały o przystąpieniu do Stowarzyszenia oraz wzięły na siebie odpowiedzialność za realizację na poziomie lokalnym powyższej strategii, adaptując ją do swoich warunków.
Aktualnie Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich liczy kilkadziesiąt miast i gmin o łącznej populacji ok. 7 mln.
W czerwcu 2000 r. Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnym certyfikatem potwierdziła, że Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich spełnia wymogi stawiane przez WHO narodowym sieciom Zdrowych Miast w Europie.
Cele Stowarzyszenia:
1. Poprawa stanu środowiska naturalnego w gminach.
2. Poprawa stanu zdrowia mieszkańców gmin.
3. Wdrażanie zasad i strategii polityki zdrowia w kraju, regionach i gminach.
4. Aktywizowanie społeczności w gminach do wspólnego rozwiązywania problemów ochrony środowiska i zdrowia.
5. Rozwijanie i popieranie współpracy pomiędzy innymi miastami i sieciami krajowymi Zdrowych Miast w kraju i na świecie.
Zadania Stowarzyszenia:
1. Inspirowanie i wspieranie programów lokalnych Zdrowych Miast.
2. Powszechna edukacja w zakresie promocji zdrowia i ochrony środowiska z udziałem decydentów i polityków lokalnych.
3. Upowszechnianie zdobytych doświadczeń, materiałów, bazy danych, tłumaczeń z języków obcych, prowadzenie konsultacji technicznych, doradztwo dla gmin.
4. Współpraca z instytucjami i organizacjami zajmującymi się problematyką zdrowotną i ekologiczną oraz innymi zagadnieniami sprzyjającymi rozwojowi zdrowych miast.
Działalność Stowarzyszenia:
Corocznie, w kolejnych miastach członkowskich Stowarzyszenia, organizowane są konferencje Zdrowych Miast Polskich, podczas których poruszane są problemy zawarte w Programie Zdrowe Miasta.
Stowarzyszenie organizuje regularne szkolenia dla koordynatorów lokalnych, oparte na kursach przeprowadzonych przez WHO na temat wdrażania i funkcjonowania projektu. Organizuje spotkania problemowe dające możliwość wymiany doświadczeń w realizacji działań z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia. Odbyły się też szkolenia nt. pozyskiwania środków finansowych na działalność programową, negocjacji oraz z zakresu public relations. Przeprowadzono szkolenia dla położnych z miast członkowskich z zakresu profilaktyki chorób nowotworowych najczęściej występujących u kobiet (raka piersi i raka szyjki macicy). Odbyło się również szkolenie dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej z miast członkowskich, dotyczące profilaktyki przewlekłych chorób niezakaźnych, ze szczególnym naciskiem na prewencję chorób układu krążenia.
Od 1994 r. organizowane są dla miast członkowskich konkursy na najciekawsze i najbardziej wartościowe programy m.in. w takich dziedzinach jak profilaktyka nowotworowa, przeciwdziałanie uzależnieniom, pomoc osobom niepełnosprawnym i ochrona środowiska. Zwycięzcy konkursów otrzymują nagrody pieniężne z przeznaczeniem na wsparcie wyróżnionych programów.
W 1995 oraz 1998 r. wydano raporty z realizacji programu Zdrowe Miasta, w których poszczególne miasta członkowskie stowarzyszenia prezentują najbardziej efektywne i innowacyjne programy z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia. Celem takiej formy prezentacji jest możliwość przeniesienia i wdrożenia opisanego programu w innym mieście.
Zdrowe Miasta aktywnie uczestniczą we wspólnych imprezach prozdrowotnych i proekologicznych (kampania edukacyjna „Tydzień dla Serca”, coroczne obchody „Dni Ziemi” (22 kwietnia), coroczne obchody Dni Bez Papierosa (maj, listopad), coroczna ogólnoświatowa akcja sprzątania Ziemi „Clean up the world” (wrzesień), obchody miesiąca walki z rakiem piersi (październik), dni walki z AIDS (grudzień), dni walki z gruźlicą (grudzień).
Gmina Miejska Świdnik – Członek Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich
Z dniem 1 stycznia 2000 r. Gmina Miejska Świdnik uchwałą Rady Miasta nr XIX/141/99 z dnia 28 października 1999 r. przystąpiła do Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich. Dzięki członkostwu w stowarzyszeniu Gmina Miejska Świdnik współpracuje z innymi miastami w zakresie wymiany zdobytych doświadczeń, korzystania z tzw. dobrych praktyk w ochronie zdrowia, a zwłaszcza w realizacji profilaktycznych programów zdrowotnych.
Przedstawiciele gminy aktywnie uczestniczą w szkoleniach i konferencjach organizowanych przez SZMP, a także prezentują na forum Stowarzyszenia w ramach dobrych praktyk osiągnięcia gminnych jednostek działających w obszarze pomocy społecznej i szeroko rozumianej profilaktyki. Wśród gminnych jednostkek znajduje się Miejskie Centrum Usług Socjalnych i Miejskie Centrum Profilaktyki.
W folderze informacyjnym Stowarzyszenia (kwartalnik) zamieszczane i publikowane są materiały, które prezentują efekty działań prozdrowotnych podejmowanych na terenie Gminy Miejskiej Świdnik przez stowarzyszenia, placówki oświatowe i instytucje.
Przedsięwzięcia z zakresu profilaktyki zdrowotnej realizowane przez Gminę Miejską Świdnik
Rok |
Nazwa programu profilaktycznego |
Kwota – koszt programu w PLN |
Koszt roczny w PLN |
Liczba osób objętych programem |
2004 |
„Świdnik – Zdrowe Miasto” |
17 158 |
17 158 |
|
Profilaktyka wad postawy u dzieci i młodzieży |
336 |
|||
Profilaktyka i wykrywanie chorób alergicznych |
200 |
|||
Profilaktyka nowotworów sutka |
90 |
|||
Program „Nie palisz żyjesz dłużej” |
248 |
|||
Program profilaktyki osteoporozy. |
174 |
|||
Zapobieganie i wczesne wykrywanie cukrzycy |
83 |
|||
Badania profilaktyczne w kierunku wad postawy |
456 |
|||
Badania profilaktyczne w kierunku wad postawy |
326 |
|||
2005 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
23 000 |
23 000 |
346 |
2006 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
65 000 |
80 000 |
950 |
Profilaktyczny program wczesnej diagnozy jaskry |
15 000 |
300 |
||
2007 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
60 000 |
100 000 |
900 |
Profilaktyczny program wczesnej diagnozy osteoporozy |
40 000 |
1 000 |
||
2008 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
79 995 |
205 989 |
1 151 |
Profilaktyczny program zapobiegania wadom postawy u dzieci w wieku szkoły podstawowej |
75 995 |
1 865 |
||
Profilaktyczny program wczesnej diagnozy osteoporozy |
50 000 |
1 260 |
||
2009 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
44 998 |
207 867 |
790 |
Profilaktyczny program szczepień przeciwko rakowi szyjki macicy |
154 985 |
155 |
||
Profilaktyczny program zapobiegania wadom postawy u dzieci |
7 884 |
248 |
||
2010 |
Profilaktyczny program szczepień przeciwko rakowi szyjki macicy |
117 938 |
167 666 |
133 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
49 728 |
915 |
||
2011 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
49 500 |
49 500 |
750 |
2012 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
49 595 |
49 595 |
650 |
2013 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
30 000 |
30 000 |
375 |
2014 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
40 000 |
40 000 |
500 |
2015 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
50 000 |
50 000 |
633 |
2016 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
49 990 |
49 990 |
635 |
2017 |
Profilaktyczny program wczesnego wykrywania raka piersi |
49 990 |
49 990 |
555 |
2018 |
Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla mieszkańców Gminy Miejskiej Świdnik na lata 2018-2020. |
30 000 |
17 010 |
405 |
2019 |
Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla mieszkańców Gminy Miejskiej Świdnik na lata 2018-2020 |
26 124 |
26 124 |
600 |
2020 |
Bezpieczna Mama – utworzenie nowej porodówki wraz z modernizacją pomieszczeń w Oddziale Noworodkowym w SP ZOZ w Świdniku |
600 000 |
628 000 |
|
Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla mieszkańców Gminy Miejskiej Świdnik na lata 2018-2020 |
28 000 |
560 |
Gmina Miejska Świdnik, jako członek SZMP, ma możliwość składania wniosków na realizację projektów z zakresu profilaktyki zdrowotnej. W 2010 i 2015 r. otrzymała granty na realizowaną przez Stowarzyszenie Wspólnota Świdnika imprezę „Bezpieczne Wakacje”.
Konferencja Zdrowych Miast w Świdniku w 2018 r.
W dniach 16-18 maja 2018 r. odbyła się w Świdniku Konferencja Zdrowych Miast Polskich, podczas której mieliśmy okazję świętować 25-lecie Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich. Honorowy patronat nad przedsięwzięciem objęli Wojewoda Lubelski oraz Rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Konferencja odbyła się w Miejskim Ośrodku Kultury w Świdniku, a uczestniczyli w niej przedstawiciele samorządów, członkowie Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich oraz przedstawiciele miast woj. Lubelskiego – ponad 80 osób; pracownicy jednostek gminnych i powiatowych ze Świdnika – ponad 60 osób – łącznie w konferencji uczestniczyło około 150 osób.
Temat konferencji organizowanej w Świdniku dotyczył zdrowia w obliczu zagrożeń środowiskowych., a jej tytuł brzmiał „Zdrowie a zagrożenia współczesnego świata”. W ramach tamatu poruszone zostały problemy: chorób tropikalnych związanych z wyjazdami zagranicznymi czy chorób pasożytniczych, ale też inne problemy zdrowotne związane z postępem cywilizacyjnym tj. problemy ortopedyczne, choroba wieńcowa, otyłość.
Przedstawiciele miast prezentowali swoje dokonania w różnych obszarach zdrowotnych. Gmina Świdnik prezentowała dokonania w obszarze inwestycji, które dotyczą ograniczenia emisji dwutlenku węgla, czyli zmniejszania efektu cieplarnianego (w skali mikro). Mówiliśmy też o narzędziach, którymi wspieramy np. straż miejską w postaci ekopatrolu, czyli samochodu wyposażonego w aparaturę do pomiaru stężenia zanieczyszczeń w powietrzu, a także o budowie systemu monitoringu zanieczyszczeń. Wartością dodaną wśród efektów konferencji jest duże zainteresowanie koordynatorów lokalnych stowarzyszenia zaproszeniem wykładowców z konferencji do swoich miast po to, aby skoordynować, udoskonalić lub wprowadzić nowe programy prozdrowotne.
Wyzwania 2020 roku
W pierwszym kwartale 2020 roku w związku z rozwojem pandemii koronowirusa SARS-CoV-2, władze naszego miasta stanęły przed nowymi wyzwaniami. Poza problemami ekonomicznym naszego społeczeństwa, spowodowanymi brakiem ciągłości zatrudnienia, locdownem w życiu społecznym oraz oświacie, samorząd lokalny musiał znaleźć rozwiązania ułatwiające życie mieszkańcom Świdnika. Jednym z wyzwań było udzielenie pomocy rzeczowej i finansowej skierowanej do jedynego w mieście szpitala, mającej na celu doposażenie w sprzęt medyczny oraz środki ochrony osobistej pracowników medycznych, które okazały się w tym czasie produktem deficytowym. I tak Gmina Miejska Świdnik w 2020 roku na ten cel wydała 798 183,00 zł, z czego 192 972,00 zł. zostało przeznaczona na zakup środków ochrony osobistej tj. maski ochronne, fartuchy ochronne, rękawice, ochraniacze na buty, przyłbice, okulary ochronne. Gmina przeznaczyła 605 211,00 zł. na zakup sprzętu medycznego tj.: aparatu rentgenowskiego mobilnego, 3 sztuk respiratorów, przenośnych urządzeń do dezynfekcji pomieszczeń i sprzętu medycznego, centrali monitorującej, 2 sztuk kardiomonitorów oraz 10 sztuk pomp objętościowych.
Władze naszego miasta podjęły decyzję o realizacji programu Bezpieczna Mama. Celem tego programu jest utworzenie nowej porodówki wraz z modernizacją pomieszczeń w Oddziale Noworodkowym w SP ZOZ w Świdniku tj. szpitalu powiatowym w Świdniku . Na ten cel w latach 2020-2022 Gmina Miejska Świdnik przeznaczyła 1 800 000,00 zł. W 2020 roku rozpoczęły się prace remontowo-modernizacyjne.
Koordynator lokalny
Decyzją Burmistrza Miasta Świdnik pierwszym koordynatorem lokalnym został Tomasz Szydło – ówczesny zastępca burmistrza ds. oświaty i spraw społecznych, który pełnił tę funkcję w latach 2000-2014. Od 1 stycznia 2015 r. Burmistrz Miasta Świdnik powierzył funkcję koordynatora lokalnego radnemu Rady Miasta Świdnik – Mirosławowi Tarkowskiemu – przewodniczącemu Komisji Zdrowia, Sportu i Turystyki.
Kontakt
Koordynator lokalny – Mirosław Tarkowski
Radny Miasta Świdnika
e-mail: miroslaw.tarkowski@rada.e-swidnik.pl
kom.: 693 830 059
tel.: 81 751 76 93/94
Współpraca z ramienia Urzędu Miasta Świdnika – Magdalena Kurowska
e-mail: magdalena.kurowska@e-swidnik.pl
tel.: 81 751 76 64